đạo 1

Lão Tử Tinh Hoa- Thu Giang Nguyễn Duy Cần

&&&

Đạo 1.

Về Bản Thể :
Trong các chương 1, 4 , 14 , 21 , 25 , 34 , 42 , 51 , 79 , Lão Tử ròng luận về Bản Thể của Đạo . Chỗ mà ông gọi là Đạo , tức là chỗ ông ám chỉ cái Nguồn Gốc của Vũ Trụ .

Nguồn Gốc của Vũ Trụ ( Đạo ) là 1 Lẽ Tuyệt Đối , không chi đối đãi với nó cả , vì vậy , không thể lấy 1 danh từ gì để chỉ định . Là vì , phàm cái gì có thể lấy lời nói mà định danh là đã sa vào chỗ đối đãi rồi . Như nói Đạo tức là đã mặc nhiên hàm cái ý có 1 cái Không Phải Đạo ẩn trong danh từ ấy , và như thế thì Đạo không còn là 1 lẽ Tuyệt Đối nữa .

Tuyệt đối là Độc Nhất Vô Nhị , cho nên dùng danh từ của giới nhị nguyên đối đãi mả gọi tên , là không thể được . Bởi vậy mới nói : ” Đạo khả Đạo , phi thường Đạo ; Danh khả Danh , phi thường Danh “( Đạo mà ta có thể gọi được , không còn phải là Đạo thường ; Danh mà ta có thể gọi được , không còn phải là Danh thường ) .

Thế thì , sở dĩ lại gọi nó là Đạo , là bất đắc dĩ gượng mà kêu tên đó thôi :” Ngô bất tri kì Danh , cưỡng tự chi viết Đạo , cưỡng vị chi Danh viết Đại “ ( Ta không biết tên , gượng gọi đó là Đạo , gượng cho đó là lớn ) .

&&&

Việc quan trọng nhất của Triết Học phải chăng , không có gì cần thiết hơn mà cũng không có gì khó khăn hơn là vấn đề giải thích Vũ Trụ ? Lấy Vũ Trụ làm căn nguyên cho tất cả Vạn vật thì học thuật mới có chỗ cứu cánh . Và trí thức loài người mới mong đầy đủ được .

Nếu lấy ngay hình hài và kiếp sống trăm năm là hạn của con người mà sánh với cái Vô Cùng Vô Tận của không gian và thời gian thì tuy thấy là có mà hình như không có gì cả . Cho nên , bàn về cách đo lường tinh xác Vũ Trụ đã đến đâu , và sự học thức của người để hiểu biết Vũ Trụ ấy đã tiến đến bực nào , thiết tưởng cũng không cần cho lắm . Là vì muốn giải quyết cứu cánh Vũ Trụ , rốt cuộc lại hình như không bao giờ có thể giải quyết được . Tại sao thế ?

Giả sử mà công việc giải thích ấy có thể được thì Vũ Trụ này sẽ là 1 Vật hữu tận , chứ không còn là vô tận nữa . Và ngoài cái Vũ trụ này ra cũng có thể còn có 1 Vũ Trụ khác , và cứ như thế mãi đến không cùng . Vậy thì cái Vũ Trụ vô cùng đó , đâu phải chỗ mà chúng ta có thể giải quyết được . Theo các nhà Thiên Văn ngày nay thì Thái Dương ỡ giữa trung bộ của Đại Vũ Trụ , cách trung tâm Đại Vũ Trụ ước mấy trăm trăm triệu lí , ngoài ra thì ngôi sao phân bố 4 phương như dầy dặc trên 1 cái vòng tròn .

Cái bề cao của nguyên khôi tinh tú ấy từ đầu này sang đầu kia , nếu tính theo sức mau lẹ của ánh sáng 186.000 anh lí trong 1 giây đồng hồ . Thì cũng phải đến 50.000 năm mới có thể đi tới đặng . Đó là cái Đại Vũ Trụ của loài người chúng ta ở ...Nhưng ngoài cái Vũ Trụ này há lại chẳng còn có cái Đại Vũ Trụ nào khác nữa hay sao ?

Nhà Thiên Văn lại cũng có nói :” Cái Vũ Trụ lớn mà loài người chúng ta ở đây là 1 vùng xoáy của tinh vân ; hình nó mỏng và bằng , bề mặt 2 bên nó lồi lên . Từ trung tâm thẳng đến bên cạnh thiên hà , có trên vạn vạn triệu lí . Từ trung tâm đến khoảng 2 trục ấy , lại chỉ có 1 phần 3 con số ấy mà thôi . Nếu cho rằng mỗi 1 đoàn tinh vân là 1 cái Đại Vũ Trụ độc lập , thì lớn hay nhỏ , nó sẽ giống nhau như Đại Vũ Trụ mà chúng ta đang ở . Mà cái số của đoàn tinh vân ấy có trên 10.000 ...

Nhưng mà đó cũng chỉ chẳng qua là ngày nay chúng ta mới thấy được bấy nhiêu mà thôi , và biết đâu sau náy , chỗ biết ấy lại không hơn bây giớ gấp trăm nghìn lần !

Vậy thì Vũ Trụ tức là Không Gian và Thời Gian há có thể là vấn đề có thể bàn đến được không , và ta có thể nào lấy lời nói mà hình dung được cái chỗ Vô Cùng Vô Tận của nó chăng ? Như vậy , đến ngày nay mà khoa học đã đến chỗ gần như cùng độ , thế mà đối với vấn đề Vũ Trụ , dường như cũng phải nhận là 1 vấn đề Bất Khả Tư Nghị và Hình Dung được.(Trần Trụ )

&&&

Trong thời đại Lão Tử , quan niệm về Vũ Trụ hãy còn hết sức là ấu trĩ , cho nên phần động con người khó tránh sa vào Thần Bí . Chỉ có 1 mình Lão Tử là không phải như thế . Mặc dù ông không có đủ khí cụ cùng phương tiện đo lường tinh xác như ngày nay ,ông vẫn cũng biết được 1 cách rất thâm sâu rằng :”Vũ Trụ không thể nào dùng tư tưởng mà suy nghĩ được , không thể nào dùng lời nói mà luận bàn được . Và vì thế ông cưỡng đặt cho nó tên là Đạo .

Ở chương thứ nhất sách Lão Tử Đạo Đức Kinh có nói :” Đạo mà có thể nói ra được , không còn phải là Đạo thường nữa ; Danh mà có thể nói ra được , không còn phải là Danh thường nữa “.

Trang Tử ở Thiên Trí Bắc Du giải câu nói trên đây của Lão Tử rất rõ ràng :

Đạo chẳng có thể nghe được ; nghe được , không còn phải là nó nữa . Đạochẳng có thể thấy được ; thấy được , không phải là nó nữa . Đạo chẳng có thể nói được ; nói được , không phải là nó nữa . Có thể nào lấy cái Trí mà hiểu được cái hình dung của cái không hình dung được chăng ? Vậy thì , không nên đặt tên cho Đạo “. Ông lại nói thêm :” kẻ hỏi Đạo cũng như kẻ đáp lại, đều là những người không hiểu Đạo cả ” , vì “ biết thì không nói , mà nói thì không biết “ .

Hàn Phi Tử ở Thiên Giải lão cũng có bàn rộng về cái nghĩa “ bất khả Đạo “ trên đây như sau đây :” Phàm cái Lí ấy , nếu đem ra mà phân chia thành ra vuông , tròn , dài , ngắn , xấu , đẹp , cứng , mềm ... thì cái Lí ấy đã bị hạn định rồi vậy ... Vật mà đã định rồi thì mới có còn mất , sống chết , thịnh suy . Ôi vật mà khi còn , khi mất , thoạt sống , thoạt chết , trước thịnh sau suy , thì không thể gọi là thường được ...Cho nên không thể gọi đó là Đạo được .

&&&