phản và phục 3

Lão Tử Tinh Hoa – Thu Giang Nguyễn Duy Cần .
Phản và Phục 3 .

&&&
Tóm lại , hễ Âm cực là dọn đưởng cho Dương sinh chứ không bao giờ có sự thủ tiêu lẫn nhau giữa 2 nguyên lí Mâu Thuẫn ấy . Vì vậy , kẻ sáng suốt bao giờ cũng chịu ‘ đứng sau ‘ để được ‘ đứng trước ‘. Chịu ‘ ngồi dưới thấp ‘ để được nâng lên cao . Tiêu cực là điều kiện của tích cực , nên mới nói “ hòng thu rút lại là sắp mở rộng cho đó ra , hòng muốn làm yếu đó là sắp làm cho đó mạnh lên ; hòng muốn vứt bỏ đó là sắp làm hưng khởi đó ; hòng muốn cướp đoạt đó là sắp ban thêm cho đó “ .

&&&

Cùng 1 ý như trên , Lão Tử nói :” Thiên hạ chi chí nhu... trì sính thiên hạ chi chí kiên “ ( cái rất mềm trong thiên hạ , thắng cái rất cứng trong thiên hạ ) .

Những lí thuyết Mâu Thuẫn trên đây , sẽ không thấy gì là Mâu Thuẫn nữa cả nếu ta nhận thấy rõ cái luật Phản , Phục của Tạo Hóa . Nhưng , trái lại , đối với kẻ tầm thường chưa thông hiểu được cái định luật quan trọng này , họ sẽ thấy toàn là Mâu Thuẫn . Vì vậy , ông mới nói :” Chánh ngôn nhược phản “ ( Lời nói đúng với chánh lí thì dường như những lời trái ngược với í thức thông thường ). Và , kẻ sĩ bậc thấp , nghe nói đến Đạo thì cười to lên . Không cười , sao đủ gọi đó là Đạo . Đạo là bao trùm , kẻ “ hạ sĩ “ làm gì thấy được hiểu được mà không cười nhạo !

Bởi người ta phần đông không biết suy tư theo biện chứng , nên không nhận rõ luật Mâu Thuẫn , luật Phản Phục như đã nói trên , nên không sao hiểu được những lời nói mà ông gọi là “ chánh ngôn nhược phản “ ấy .

Trong quyển La Revolution Mondiale , danh sĩ Hermann de Keyserling có đưa cái định luật Phản Phục trên đây ra làm đề tài chứng minh cho quyển sách của ông rất là rõ ràng :” Mỗi 1 cái động đều tự nhiên gây thành 1 cái động nghịch lại , vì thế mà Cấp Tiến sanh ra Bảo Thủ , Dịu Hiền sanh ra Bạo Tàn , Thiện sanh ra Ác , hoặc trái ngược lại ... Nhưng rồi sau cùng , sau 1 cuộc xô đẩy cọ sát nhau , những cặp mâu thuẫn trước đây , không bị thủ tiêu , vứt bỏ lẫn nhau , mà lại được hợp thành 1 nhịp điệu điều hòa từng điểm 1 .

Trong giới thiên nhiên là như thế , mà trong lịch sử loài người cũng 1 thế . Một hành động 1 chiều mà càng mạnh bao nhiêu , lại chỉ càng làm cho những lực lượng đối phương càng mạnh thêm bấy nhiêu .

Người đời phần đông không cho thế là đúng , nên thường có cái ảo vọng là nhiệt liệt đem 1 cái Phải nào để trừ tuyệt 1 cái Quấy nào ...Họ suy tưởng theo luân lí hình thức , nên cho rằng có là có . không là không , phải là phải , quấy là quấy ...Và luôn luôn như vậy . Họ chỉ nhìn thấy cái Tịnh của sự vật mà không để í đến cái Động của nó .

Thời gian diễn biến từ Có qua Không , từ Không qua Có , từ Phải qua Quấy , từ Quấy qua Phải . Hoặc mau lẹ như 1 cái nháy , 1 cái chớp ... hoặc trì trệ từ giờ , từ ngày , từ tháng , từ năm hay từ thế kỉ , trước sau gì cũng phải có . Nhưng khi biến thể thì đột ngột lắm , như nước biến ra hơi , thì lúc biến không thể nhận thấy kịp ... Bởi vậy mới có những câu rất mâu thuẫn như “ có là không “, “sống là chết “.”phải là quấy “ .” động là tịnh “ ...

Luật Phản Phục là những định luật bất di bất dịch chi phối tất cả mọi biến thiên trên đời . Lão Tử gọi nó là “Thường “ , nghĩa là những cài gì không bao giờ biến đổi .

&&&

Chữ Phản và Phục , cũng có nghĩa là trở về Bản Tính , trở về cái Đạo nơi mình .

Chương 16 có viết :” Đến chỗ cùng cực Hư Không là giữ cững được trong cái Tịnh . Vạn vật cùng đều sinh ra . Ta lại thấy nó trở về gốc . Ôi ! Mọi vật trùng trùng , đều trở về cội rễ của nó . Trở về cội rễ gọi là Tịnh . Ấy gọi là Phục Mạng . Phục mạng gọi là Thường .

( Trí hư cực , thủ tĩnh đốc , vạn vật tịnh tác , ngô dĩ quan phục . Phù vật vân vân , các phục qui kì căn . Qui căn viết Tịnh , thị vị viết Phục Mạng . Phục Mạng viết Thường ) .

Cội rễ của Vạn Vật , tức là Đạo thì Tịnh . Nhưng Tịnh cực thì Dương sinh , đó là đầu mối của Đạo vậy . Các vật sau khi phóng ra ... đều rồi trở về nguồn gốc của nó cả , đó là cái “ động của Đạo “ .

Trở về ( Phục ) là “ trở về cội rễ . Chữ Mạng trong Phục Mạng có nghĩa là “ cái mà ta không thể cãi được “ đó là Đạo . Chữ Thường ở đây có nghĩa là Đạo Thường , tức là những nguyên lí bất di bất dịch mà bất cứ vật nào , người nào làm sai với con đường thiên diễn của nó sẽ đem tai họa lại cho mình và cho cả xã hội chung quanh mình .

&&&

Tóm lại , biết rõ cái luật Phản Phục ấy , thì không ai dám đi làm cái việc triệt để theo 1 cái Phải nào để trừ tuyệt cái Quấy tương đương của nó . Mà phải để ý coi chừng cái luật quân bình , luật Phản Phục nó không tha thứ 1 cái gì thái quá . Huống chi là mong mỏi thủ tiêu luôn cả phần đối đích của các cặp Mâu Thuẫn ấy .

Bởi vậy , bậc trị nước mà không hiểu hoặc không đếm xỉa đến cái luật Phản Phục trên đây , thường phải gặt lấy những kết quả tai hại trái với lòng mong ước của mình . Đừng mong đem cái Âm mà trừ tuyệt cái Dương , hay đem cái Dương mà trừ tuyệt cái Âm , dồn sự vật vào tình trạng “ Âm cô Dương tuyệt “ hay “ Dương cô Âm tuyệt “ mà gây tai họa cho con người .

Nếu khinh thường luật “Phản , Phục “ tức là luật Quân Bình , thì không khéo ta lại vô tình cố mà đè nén 1 việc gì lại sắp làm cho việc ấy chổi dậy mạnh hơn . Cố mà làm cho 1 việc gì yếu đi , lại sắp làm cho việc ấy hưng lên .

Như Lão Tử đã nói trước đây ở chương 36 . Và phải chăng , ta thường thấy ở những nơi đã mất tự do là những chỗ mà lòng người tha thiết ham muốn tự do hơn đâu tất cả . Như ta đã thấy sức dồn ép càng mạnh theo 1 chiều nào , là xui cho sức chống cự đối phương càng thêm mãnh liệt :” Vật cực tắc phản “

Nhà tâm lí học Carl G . Jung cho rằng :” Những cặp Mâu Thuẫn ấy chỉ ròng là những cuộc tranh chấp trong vòng nhân thế mà thôi . Nó ăn khớp với 1 cuộc thực nghiệm tâm linh đã nêu trong quyển Đạo Đức Kinh của Lão Tử rằng không có 1 cái Phải nào mà không có cái Quấy của nó .Hễ đâu có tín ngưỡng là có hoài nghi , mà hễ có hoài nghi là có tín ngưỡng . Hễ đâu có Đạo đức luân lí thì có sự cám dỗ sa ngã .

Riêng chỉ có những bậc Thánh mới có những cái nhìn đời quỉ quái tinh ma . Và chỉ có những kẻ độc tài mới là những tên nô lệ của những tên “ bồi phòng “ của họ . Khi xem xét kĩ tánh tình của chính ta đây , ta sẽ thấy không sao tránh khỏi được điều mà Lão Tử đã nói :” cao dĩ hạ vi cơ “ . Nghĩa là những cặp Mâu Thuẫn hạn chế lẫn nhau , và thật sự chúng chỉ là 1 .

Ta rất dễ thấy sự kiện này nơi những kẻ bị mặc cảm tự ti ... Triết Học Trung Hoa có đưa những cặp Mâu Thuẫn ấy lên hàng những nguyên lí Vũ Trụ và gọi chúng là Âm và Dương . Hễ cố mà chia rẽ chúng ra chừng nào thì thế lực của chúng lại càng tăng thêm lên chừng ấy . Nietzche nói :” Khi mà 1 côi cây mọc cao đụng đến Thiên đình , thì gốc nó cũng ăn luồng đến địa phủ . Thế nhưng , dù ở trên hay ở dưới , cũng đều chung 1 cội cây .

&&&