vô vi 2

Lão Tử Tinh Hoa – Thu Giang Nguyễn Duy Cần
Vô Vi 2.
&&&

Tóm lại,Vô Vi là hành động trở về nguồn cội , từ bỏ tất cả những gì phiền phức đa đoan của văn minh giả tạo ...đã làm che lấp chân Tánh , cái Đạo nơi lòng . Vi Đạo nhật tổn ,tổn chi hựu tổn , dĩ chí ư Vô Vi .Theo Đạo thì càng ngày càng bớt , bớt rồi lại bớt nữa , bớt cho đến Vô Vi .

Vô Vi , không phải là không làm gì cả , mà thực sự :” Vi Vô nhi vô bất vi “ nghĩa là không làm mà không có gì là không làm ., làm 1 cách hết sức tự nhiên và kín đáo . ( thiện hành vô triệt tích ),đem cái tự nhiên mà giúp 1 cách tự nhiên , không tư tâm ,không vị kỉ .Người thi ân không biết là thi ân , người thọ ân cũng không dè là thọ ân . Bậc trị nước mà dùng đến cái đạo Vô Vi , dân không hay là mình bị trị ... dĩ nhiên được thiên hạ , mà tự mình cũng không bao giờ bị hại .

Công Dụng Của Hư Vô :

Người Tây Phương cũng như người Đông Phương nhị nguyên học , phần đông xem học thuyết Lão Tử như 1 thứ thủ cựu yếm thế , bi quan tiêu cực , không thích ứng với cuộc đời . Là vì họ không hiểu rõ cái công dụng của Hư Vô trong tất cả mọi hiện hữu trên đời . Trang Tử , ở Thiên Tiêu Diêu Du gọi đó là “ Vô dụng chi dụng “.

Bàn về công dụng của Hư Vô , Lão Tử viết :”
Ba chục căm ,hợp lại 1 bầu ,
Nhờ chỗ không mới có được cái dùng của xe ,
Nhồi đất để làm chén bát ,
Nhờ chỗ không mới có được cái dùng của chén bát ,
Khoét cửa nẻo làm buồng the ,
Nhờ chỗ không mới có cái dụng của buồng the .

Văn hào Romain Rolland nhân bàn về câu nói trên , có viết :” Khi đọc đến câu tư tưởng trên đây của Lão Tử , tôi nghĩ ngay đến những giả thuyết mới đây của khoa Thiên văn học , cho rằng những trung tâm chuyển động của bao nhiêu Vũ Trụ , chính ở những lỗ hổng thăm thẳm của cái Đại Không Vũ Trụ ...

Thật vậy , những lỗ hổng trên không trung là những nơi thu hút mạnh không khí chung quanh . Cho nên thực hiện được cái “Tâm Hư “ là tạo được cho mình 1 trung tâm động lực phi thường . Lão Tử bảo :” Thượng Đức nhược cốc “( Đức mà cận Đạo giống như cái hang sâu ) . Ông lại nói :” Đạo xung chi dụng nhi hoặc bất doanh . Uyên hề tự vạn vật chi tông “

(Đạo thì trống không nhưng đổ vô mãi mà không bao giờ đầy . Đạo giống như vực thẳm ,dường như là tổ tông của vạn vật ) . Cho nên , nếu đến chỗ cùng cực của hư không ( trí hư cực ) là giữ được sự chí tịnh ( thủ tịnh đốc ) thì vạn vật nhân đó mà sinh ra ( vạn vật tịnh tác ) Tức là chỗ Kinh Dịch bảo :” Âm cực Dương sinh , tịnh cực động sinh “.

Như 1 nhà khoa học ngày nay , Lão Tử đã miêu tả rất rõ ràng cái công dụng của Hư Không :” Thiên địa chi gian kì du thác nhược hồ ! Hư nhi bất khuất , động nhi dũ xuất !
Cái khoảng Không Không trong Trời Đất giống như lòng ống bễ của thợ rèn , càng động càng hơi ra mạnh . Cái Tâm Không đó ông gọi là Cốc Thần . Cốc , là ám chỉ hình thể của Hư Không , gọi là Thần , là nói về cái diệu dụng của nó . “Cốc thần bất tử , thị vị huyền tẫn . Huyền tẫn chi môn , thị vị thiên địa căn . Miên miên nhược tồn , dụng chi bất cần “ .

Cái Tâm Không đó sở dĩ có cái tên Huyền Tẫn nghĩa là Mẹ nhiệm màu , vì nó thuộc Âm , tịnh , mà chính cái tịnh ấy mới thật là gốc của động , gốc phát sinh ra vạn hữu .
Thử lấy thêm 1 thí dụ rất thông thường này là trò chơi diều giấy để chứng minh câu “ tịnh vi táo quân “ ( tịnh là chủ của động ) của Lão Tử . Cái gì làm cho diều lên cao ? Phải chăng nhờ nơi sợi dây buộc chặt nó ở dưới đất , nơi cánh tay của đứa trẻ hoặc nơi 1 cái cọc đóng chắc : “ Trong vi khinh căn “ ( nặng là gốc của nhẹ ) .Tàu bay trên không trung nhờ đâu mà bay được , nếu chẳng phải nhờ sức chống lại của không khí .
Không có sức trì lại của sợi dây , thì diều không sao đứng vững trên không trung và bay cao , mà còn rớt xuống như trường hợp diều đứt dây .

Tóm lại , triết học của Lão Tử sở dĩ chủ trương tiêu cực , bất động , hư vô ...là muốn nắm ngay cái căn bản của mọi hoạt động trong vũ trụ vạn vật , coi nặng cái gốc mà xem khinh cái ngọn .

Rõ được cái công dụng của Hư Không , ta sẽ không còn lạ gì khi nghe ông chủ trương tiêu cực , ở thì thích chỗ thấp ( cư thiện địa ) .Lòng thì thích hư không vắng lặng ( tâm thiện uyên ) . Đó là chỗ người ta phần đông cho là ngu , nhưng ông lại cho là ngoan , và luôn luôn khuyên ta nên làm cái hang sâu cho thiên hạ . Ông nói :” Chúng nhân giai hữu dư , nhi ngã độc nhược di . Ngã ngu nhân chi tâm dã tai !” ( người đời có dư , riêng ta thiếu thốn . Lòng ta ngu dốt vậy thay ! )

Một nhà Đạo học Đông Phương hiện nay có nói :” hãy không là gì cả , thì đời ta sẽ trở nên vô cùng đơn giản và đẹp đẽ “. Hãy không là gì cả , tức là chỗ mà Lão Tử gọi “ vi thiên hạ khê , vi thiên hạ cốc “.

Áp dụng bất cứ trong ngành hoạt động nào ... công dụng của Hư Không bao giờ cũng có hiệu quả kì diệu .

Phần nhiều thi văn Đông Phương phái siêu thoát thường dùng Hư Vô để biểu tượng cho lẽ Đạo . Đạo là Hư Vô , nghĩa là vô cùng , vô tận . Sống theo Đạo là làm mất cái Tiểu Ngã để nhập vào Đại Ngã hay Vô Ngã ( hư kì tâm ) tức là vào cõi vô cùng . Khi con người đã chán chường với những ảo ảnh bên ngoài , liền trở về với nội tâm , nhưng rồi cũng để đi tìm bắt cái ảo ảnh của trò đuổi bóng , cái bóng hình của Tiểu Ngã mà mình đã tưởng mất rồi ! Theo Đạo học Đông Phương , cái gọi là Ta , chỉ là 1 ảo ảnh thôi .

Lí Bạch “ đuổi bắt bóng mình “trong li rượu :
Cất chén mời trăng sáng ,
Đối ảnh thành 3 người ,
Ta hát , trăng bồi hồi ,
Ta múa bóng nhẩy loạn .
Cử bôi yêu minh nguyệt ,
Đối ảnh thành tam nhân ,
Ngã ca , nguyệt bồi hồi ,
Ngã vũ , ảnh linh loạn .

Tản Đà , nhà thi sĩ siêu việt nước Việt Nam , cũng ngồi nói chuyện với bóng mình :
Mình với ta tuy 2 mà một
Ta với mình tuy 1 mà 2 .
Và rồi ông cũng giả vờ say , cái say siêu thoát cảnh giới nhị nguyên của Đạo gia , để rồi nhận thấy chỗ “ vạn cảnh giai không “ của vũ trụ , đời là giấc mộng .

Gẫm nghìn xưa , ai tài hoa , ai tiết liệt , ai đài trang
Cùng 1 giác mơ màng trong vũ trụ
Đời người như giác chiêm bao
Mà trong mộng sự tại sao không nhàn ?
Trăm năm 1 giác mơ màng
Nghĩ chi cho bận gan vàng hỡi ai ?

Giấc mộng 10 năm đã tỉnh rồi
Tỉnh rồi lại muốn mộng mà chơi
Nghĩ đủ lắm rồi không bằng mộng ...

&&&&&&

Ghi Nhận thêm :
Khổng Tử nói : 50 tuổi mới học Dịch được .
Nhưng cũng chưa chắc đã học được , vì người ta vẫn mang tâm Nhị Nguyên .
thật là tiếc nên vẫn không hiểu Lão Tử , huống chi lại nói về Dịch , môn học cao siêu hơn Đạo Đức Kinh .
Thế nên môn triết Đông , vẫn kính chi viễn nhi ...
Tham sân si , ta bỏ thì mới mong hiểu Dịch ,
mà bỏ tham sân si thì tuổi phải ngoài 50 ...