bất ngôn chi giáo 2

Lão Tử Tinh Hoa – Thu Giang Nguyễn Duy Cần .
Bất ngôn chi giáo 2.

&&&

Như thế ta thấy , với cái học Lão Trang , giá trị và vai trò của cá nhân trong xã hội loài người đã được minh định rõ ràng . Cá nhân không phải là 1 công cụ nô lệ cho xã hội , mà xã hội sở dĩ được tạo ra là để thích ứng và phục vụ con người , giúp cho sự phát triển tự do cá tánh của từng cá nhân trong đó . Đành rằng “ thời thế tạo anh hùng “ nhưng “ anh hùng cũng tạo thời thế “.Con người đâu phải hoàn toàn là sản phẩm xã hội .

Chương 5 , ông nói :” Đa ngôn sổ cùng , bất như thủ trung “ ( Nói nhiều bao nhiêu cũng không sao nói hết được , thà là giữ lấy mực trung ) . Là tại sao ? Đạo , là nguyên lí quân bình . Việc đời có gì lạ ngoài Thị Phi , Thiện Ác ... Nếu bảo đây là Phải , thì lại sợ rằng thiên hạ quá thiên về đó mà đi quá trớn , trở thành cái Quấy . Lạ gì thói đời , làm gì cũng thái quá !

Cái bệnh câu chấp ấy là thông bệnh của con người .Thà là giữ lấy mực Trung , ít nói chừng nào hay chừng nấy :” Hi ngôn tự nhiên “ ( chương 23 ).

Thị Phi , Thiện Ác , Vinh Nhục , Lợi Hại chỉ là bề mặt bề trái của mọi sự vật trên đời , thì lợi cho đây chưa ắt cũng còn là lợi cho kia , phải cho đây chưa ắt cũng còn là phải cho kia ...Cho nên kẻ đạt Đạo không ham biện bạch gì với ai cả : sự hiểu biết do trình độ mà có cao có thấp .

Đồng với ta cho ta là Phải , không đồng với ta cho ta là Quấy . Sự Phải Quấy trong đời bất quá chỉ có bấy nhiêu thôi . Cho nên mới có câu :” Thiện giả bất biện , Biện giả bất thiện “( Chương 81) ( Người thiện không tranh biện , người tranh biện không thiện )

Chữ Thiện đây , có nghĩa là người sành về Đạo , chứ không phải ám chỉ người Lành đối với kẻ Dữ , theo cái nghĩa thông thường về luân lí . Chương 2 nói rất rõ ràng lẽ ấy :” Thiên hạ giai tri mĩ chi vi mĩ , tư ác dĩ . Giai tri thiện chi vi thiện , tư bất thiện dĩ . Cố hữu vô tương sinh , nan dị tương thành , trường đoản tương hình , cao hạ tương khuynh , âm thanh tương hòa , tiền hậu tương tùy . Thị dĩ thánh nhân , xử vô vi chi sự , hành bất ngôn chi giáo”

( Thiên hạ đều biết tốt là tốt , thì đã có xấu rồi . Đều biết lành là lành , thì đã có cái chẳng lành rồi . Bởi vậy , có và không sanh nhau . Khó và dễ cùng thành . Ngắn và dài cùng sanh . Cao và thấp cùng chiều . Giọng và tiếng cùng hòa , trước và sau cùng theo . Vậy nên Thánh nhân dùng Vô Vi mà xử sự , dùng bất ngôn mà dạy dỗ ). Không phải là không nói , mà không nói đến Thị Phi , Thiện Ác , bởi nói Thị thì Phi dấy lên , nói Thiện thì Ác dấy lên ...

Thực ra , nếu có thể dậy được điều gì , thì chắc chắn ông sẽ không bỏ lỡ cơ hội để chỉ dậy . Ông nói :” Nhơn chi sở giáo , ngã diệc giáo chi “ ( chỗ mà người xưa dậy được , ta nay cũng dạy...) . Dạy cái gì ? Dạy những chân lí thông thường mà không cần minh chứng như câu “ dùng bạo động , chết bạo tàn “ .( Cường lương giả , bất đắc kì tử ) .

Huống chi lời dạy khéo , là lời dạy mà người thụ giáo không hay là được thụ giáo , mà người dạy cũng không dè là mình đã dậy . Đó là dạy 1 cách khéo léo , kín đáo chứ không vinh váo ra mặt thầy đời . Những lời dạy như thế mới là có nhiều kết quả nhất , đó là hành dộng Vô Vi , đó là bất ngôn chi giáo .

“ Thiện hành vô triệt tích , thiện ngôn vô hà trích ...” ( đi khéo không để lại dấu chân , nói khéo không để lỗi lầm ...) Một việc làm được gọi là hoàn toàn khi nào làm mà không ai nhận thấy dấu vết của việc làm . Đó là Vô Vi nhi Vô bất Vi ( không làm , nhưng không có gì mà không làm ).

Bậc đạt Đạo , dạy người mà không ai dè là được dạy , người dạy không cho mình có dạy mà cậy công , người được dậy không hay là mình được dậy mà ghi ân , nên không có sự bội ân .

Lại nữa , sự hiểu biết của ta phải tự ta tìm lấy , không thể do kẻ khác truyền dạy . Là tại sao ? Có dạy được chăng là vì nơi người đã có sẵn mầm tư tưởng mà ta muốn truyền dạy . Nên chi Trang Tử mới nói :” Đồng với ta cho ta là Phải “ và chấp nhận , còn “ không đồng với ta cho ta là Quấy “ và không chấp nhận . Như vậy thì không ai có thể dạy ai được ; ta chỉ khêu gợi được những gì có sẵn nơi tâm trí kẻ khác mà thôi . Đó cũng là 1 trong nhiều nghĩa của “ Bất Ngôn chi giáo “

&&&

Tóm lại , với 4 chữ “ bất ngôn chi giáo “ , đủ chứng minh rằng Lão Tử không bao giờ chủ trương chính sách Ngu Dân như đã có nhiều người ngộ nhận mà gán cho ông . “ Bất ngôn chi giáo “ là phương pháp giáo dục chỉ dùng đến sự khêu gợi , không dùng phép hữu vi mà nhồi sọ , mà bắt buộc kẻ khác phải nhận sự hiểu biết của mình .

Chưa đến lúc nói , thì không nói ; đến lúc phải nói thì chỉ nói nửa lời thôi , cốt để khêu gợi , giúp cho người khải phát cái tri thức tiềm tàng của người , nghĩa là người thông đạt là kẻ giúp cho người suy nghĩ , chứ không phải là người suy nghĩ thế cho người .
Lối nhận xét này của Lão Tử là lối nhận xét chung của phần đông bậc Trí giả Đông Phương . Theo người Đông Phương , 1 sự hiểu biết gì mà không phải tự mình tìm ra , không phải là 1 sự hiểu biết thật , mà là 1 sự hiểu biết nhồi sọ , 1 thứ hiểu biết ngoài da .
Đọc 1 bài văn hay 1 quyển sách mà biết thích và cho là hay là vì nó đồng với chỗ ưa thích của mình và cũng nhờ đó mà nó khêu gợi lên được và làm vang dội tâm hồn mình . Đó là chỗ mà người Đông Phương gọi “ đồng thanh tương ứng , đồng khí tương cầu “. Cho nên đọc sách ( về Đạo Học ) theo người Đông Phương không phải là để học thêm của người , mà là để tìm hiểu cái sâu thẳm , khải phát cái mà lòng ấp ủ hoặc đã có sẵn nơi mình mà mình không dè .

Vì vậy , cũng thời 1 câu văn mà có kẻ nghe qua không thấy chút gì rung cảm ; trái lại , có kẻ vừa đọc qua là thấy cả cái người của mình rung chuyển lạ thường . Sách vở Kinh Điển của Đông Phương ( mà quyển Đạo Đức Kinh đây là 1 ) vì thế phần nhiều dùng 1 lối văn rất vắn tắt không lí luận , cũng không minh chứng dài dòng .

Đó là cốt để cho kẻ học hỏi phải dụng công suy nghĩ và lắng nghe cái tiếng dội nơi chỗ thâm sâu của lòng mình . Lời lẽ trong sách chỉ để khêu gợi ... Mà muốn khêu gợi thì chỉ nên nói nửa lời thôi . Đọc sách của Đông Phương viết ra phải nhớ lời nói này của 1 học giả Tây Phương khuyên ta :”Điều quan trọng không phải nơi cái điều mà quyển sách muốn nói với ta , mà nơi những gì quyển sách khêu gợi được nơi lòng ta “ .
Xem như trí thức và lí luận của các hiền giả Đông Phương đâu có kém gì người Tây Phương , thế nhưng tại sao sách vở họ viết ra lại dùng 1 lối văn vắn tắt , không mạch lạc , không minh chứng ? Đó là dụng ý của họ cốt tạo 1 cái học về bề sâu , khêu gợi và làm khải phát cái tiềm lực thiêng liêng tàng ẩn trong đáy lòng người đệ tử hay người đọc sách .

Sự tối tăm cố ý của câu văn có công dụng hấp dẫn của nó là kích thích óc tò mò , sự tìm hiểu ẩn ý của người viết và nhân đó giải phóng những tiềm lực thiêng liêng ẩn núp trong đáy lòng của mình .

Phái Thiền học của Phật Giáo Đại Thừa lại còn đi xa hơn trong vấn đề “bất ngôn chi giáo “ do Lão Tử đề xướng . Họ cho rằng :” Giáo ngoại biệt truyền , bất lập văn tự , trực chỉ nhân tâm , kiến tánh thành Phật “.Vì Đạo học là 1 vấn đề không thể dùng danh từ mà truyền được .

Ông Thầy ở Đông Phương không vội vàng truyền giáo cho bất cứ ai . Dù là đối với các đệ tử của mình đến cầu thụ thỉnh giáo . Ông thầy Đông Phương cũng đợi đến khi nào lòng người cầu Đạo chí thành và đủ sức hiểu biết mới chịu nói ra và cũng chỉ nói nửa lời mà thôi ! Đó là do quan niệm về lối dậy dỗ theo thuyết “bất ngôn chi giáo “ mà ra vậy .

&&&&

Ghi nhận :
Những người tự tìm ra đạo , là những bậc Thánh . Còn chúng ta là người thường , không thể Kiến tánh thành Phật .
Mà cũng chưa đủ nội lực để theo . Nếu cố cưỡng cầu , thì sẽ bị tẩu hỏa nhập ma !( Hiểu biết sai , đưa tới thi hành sai ) . Bởi thế có nhiều tầng hiểu biết cao thấp khác nhau . Kẻ tiểu nhân nghe Đạo thì cười to ...!!!Người trung bình thì nửa tin nửa ngờ !!!
Than ôi , tới 99 % người trên thế giới nửa tin nửa ngờ , và cười to khi nghe nói đến Đạo ! Còn 1 % chưa chắc kiến tánh thành Phật ! Chắc chỉ có 0,001 % dân thế giới hy vọng là Thánh Nhân ??? Hoặc là đệ tử mà thôi !
Theo sự nghiên cứu Lịch Sử , cứ 500 năm mới có 1 thánh nhân ra đời .Với 8 tỉ dân , thì 1 người là bao nhiêu % ? Trong vòng 500 năm?
Bởi thế , sự đau khổ trên thế giới là đương nhiên .
Chính Phật tuyên bố : “ Đời Là Bể Khỗ “ .”Tu Là Cõi Phúc “ .
Thánh nhân đem lại an lạc hạnh phúc quá ít ???

&&&a