dịch học tinh hoa ( tựa )

Dịch Học Tinh Hoa –Thu Giang Nguyễn Duy Cần
Tựa
&&&
Bất học Dịch hà dĩ thức tạo hoá chi đoan nghê .
Dịch thông tắc vật lí thông .
Vị hữu bất thông Dịch năng thông vật lí dã .
Không học Dịch , làm gì rõ được chỗ đầu mối của tạo hoá .
Dịch mà thông thì sự lí trong vạn vật tự thông .
Chưa từng thầy chưa thông dịch lại thông cả dược cái lí của sự vật .
&&&
Tôi dạo chơi nơi phương Nam , tình cờ lại gặp được Bảo Quang Tử Thu Giang Nguyễn Duy Cần tại Viện Khảo Cổ Saigon lúc ông vừa soạn xong quyển Dịch Học Tinh Hoa . Nhân dịp , tôi có vẽ mấy bức đồ Cố Quang Trùng Bát Quái trao cho ông để nhờ ông hoằng dương đạo pháp .
Tôi không viết sách cũng không dạy học , nhưng vẫn chủ trương rằng : văn học , sử học , triết học không thể tách rời nhau ra . Triết học và số học cùng 1 thế mà khác lối nhìn . Cho nên tôi hi vọng Bảo Quang Tử sẽ đảm trách công việc lớn lao này là đứng ra tổ chức 1 Triết Số Đồng Tham Hiệp Hội để thích ứng với xu hướng trào lưu tập hợp của thời đại . Hoặc có ai hỏi tôi , có thuyết gì sắp cho ra không ? Xin thưa : Tôi và Bảo Quang Tử trước thuật giống nhau về đại thể , khác nhau về tiểu tiết mà chung qui vẫn đi đến chỗ tương đống .
Bảo Quang Tử thâm sâu triết lí , ngày đêm suy cứu không bao giớ chán , hoằng đạo không bao giờ mỏi và viết ra bộ sách Dịch học tinh hoa này . Dùng ngòi bút vào sâu ra cạn mà trực tả được đạo lí huyền diệu đến chỗ Tiềm Di Mặc Hoá hầu phổ biến đến tận nhân gian ,công đức thật là vô lượng .
Nay tựa ,
Ngày trùng cửu năm Kỉ Dậu 1969,
Cốc Quang Tử làm bài tựa này
Tại Saigon kinh đô nước Việt .

&&&&&&

Lời của 1 người đọc sách .
Chúng tôi nóng lòng chờ đợi từ lâu quyển Dịch học tinh hoa của ông Thu Giang Nguyễn Duy Cần . Sở dĩ có sự nóng lòng chờ đợi là vì vốn biết sự quan trọng của Dịch , đống thời lại rất muốn được đọc 1 quyển sách về Dịch vừa giữ được nguyên vẹn tinh tuý của của 1 nền học cổ truyền , vừa được trình bày 1 cách rành rẽ giản dị theo phương pháp mới .
( Ông Thu Giang nhờ có được 1 nền học cổ mà thấu triệt được các khoa học cổ truyền , lại cũng nhớ sở đắc ở nền học mới của Thái Tây mà đạt được sự dẫn giải và cách trình bày rất sáng sủa khoa học , như ông đã chứng tỏ trong các quyển Trang Tử Tinh Hoa , Lão Tử Tinh Hoa , Phật Học Tinh Hoa và Đaọ Học Tinh Hoa của ông trước đây )
Sự chờ đợi càng thêm có phần nóng nẩy , khi chúng tôi phải cố đọc những sách về Dịch đã xuất bản trước giờ mà chỉ hiểu rất ít 1 cách lờ mờ , - khi mà chúng tôi được nghe các câu chuyện rất đáng kể về Dịch như chuyện có những nhà bác học Trung Hoa về khoa nguyên tử nhờ Dịch mà được giải thưởng Nobel –
Chuyện có những người nước Pháp nước Đức sang Việt sang Tàu để tìm học Dịch – chuyện có những nhà bác học Tây Phương đã áp dụng Dịch vào kĩ thuật , và chuyện có cô sinh viên trong 1 dòng họ chuyên về Tử Vi , chỉ nhờ trong 1 vài giờ nghe ông Thu Giang giảng về Kinh Dịch tại giảng đường Đại Học Văn Khoa , bỗng thấu triệt được tất cả những cái huyền bí về khoa lí số mà giả sử tự mò mẫm suốt đời cũng không ra .
Sự quan trọng của Dịch ít năm trước đây chỉ là 1 cái gì mơ hồ trong đầu óc nhiều người , dù là hạng người rất ham học . Từ ngày phát sinh ra khoa học nguyên tử , nhiều căn bản hiểu biết của Đông phương được khoa học Tây phương công nhận , cũng như từ ngày Âu Mĩ nôn nóng nghiên cứu Dịch học , ở nước nhà mới có những phong trào tìm học những khoa cổ truyền bấy lâu bị liệt vào những khoa Huyền Bí Dị Đoan , nhưng phần lớn đều bị khựng lại , lí do vì sự khó đọc , khó hiểu của Kinh Dịch , mặc dù người ta tin rằng Dịch là 1 cái gì căn bản cho mọi sự hiểu biết của loài người . Người ta lại cũng tin rằng , sau này với phong trào mở rộng , người ta sẽ được hiểu dần dần chút ít . Phải chăng đó chỉ là 1 kì vọng ? nếu không nói là 1 ảo vọng ?
Như nhiều người , chúng tôi hiểu rằng Dịch không phải chỉ là 1 thứ triết lí suông , mà là căn bản cho tất cả các nền triết học và khoa học Đông phương . Căn bản đó lại không phải vì suy tưởng mà có , vì cái gì do suy tưởng chỉ là do trí óc hạn hẹp của con người bày ra , vẫn có thể sai lầm . Dịch , chắc chắn không thể do suy tưởng thông thường mà có , mà chắc chắn phải bắt nguồn từ 1 cuộc hoà đồng và thể nhập cái Tâm của con người vào cái tâm của Vũ trụ .( Mà ông Thu Giang gọi là Thiên nhân hợp nhất ) , vào thời kì nguyên thuỷ khi mà con người chưa bị lạc hướng vì lối suy luận riêng tư phiến diện nhị nguyên của mình . Chắc chắn là phải có những con người nguyên thuỷ đem cái Tâm Vũ Trụ của mình ra mới cảm thấy được cái căn bản siêu hình tối thượng ấy .
Lấy chữ Dịch mà suy , có người bảo rằng có gì lạ ? Dịch tức là chuyển biến , là đổi thay , thì ai cũng vậy , nhất là ở Tây phương lại phải thấy rõ và thấu hiểu hơn ai hết . Thế nhưng Dịch lại đâu phải chỉ có như thế mà thôi . Dịch còn đạt đến những hiện tượng siêu việt hơn , giúp cho ta thấy rõ trong cái biến có cái bất biến , và chính cái bất biến chỉ huy cái biến .
Nghĩa là trong cái động có cái tịnh , hay nói 1 cách khác , động trong cái tịnh và tịnh trong cái động . Tịnh và động không bao giờ rời nhau . Dịch là tượng đối luận , thứ tương đối luận dẫn vào tuyệt đối : cả 2 là 1 . Trời Đất biến đổi mà có Xuân , Hạ ,Thu , Đông nhưng luật vận hành không thay đổi , nên nhịp vận hành lúc nào cũng như 1 .
Thế rồi từ chỗ thấu triệt được sự vận hành trong vũ trụ theo nguyên lí duy nhất , con người thấu được muôn ngàn lẽ về nhân sinh , không phải chỉ thích ứng với vũ trụ để sống còn mà còn để hiểu lẽ tuần hoàn của sống chết , áp dụng các luật biến động vào từng việc làm của con người , xét đoán tương lai bắt nguồn từ các việc trong hiện tại và quá khứ .
Với Vũ trụ quan đặt căn bản trên Dịch , người ta mới luận ra các khía cạnh cho 1 nền nhân sinh hợp nhất với luật vận hành của Vũ trụ từ trong nếp sống của cá nhân sống trong xã hội loài người , sống trong cái nhịp sống chung của thiên nhiên vạn vật . Cũng trên căn bản của Dịch , người ta mới thâu đạt được những khía cạnh bí hiểm trong những khoa thường gọi là huyền bí như các khoa Y , Bốc , Tinh , Tướng của Đông phương huyền bí .
Khi hiểu được ra rằng Âm Dương tuy 2 mà 1 , và trong Âm có Dương , trong Dương có Âm cũng như trong Hoạ có Phúc , trong phúc có hoạ , hết Bĩ đến Thái , hết Thịnh đến Suy . Dịch là Động mà động trong cái tịnh … con người bao giờ mới hiểu ra được cái chân tướng của sự vật , biết hành động đúng mức , đúng thời , nhất là khi người đó là bực cầm quyền trị nước , lo cho sự tồn vong của dân tộc , hoặc người đó chỉ là 1 người thường muốn sống ra lẽ sống ,1 người làm ăn lương thiện ,1 người vợ , 1 người chống , 1 người cha , 1 người mẹ ,1 người con , 1 người anh , 1 người em … Dịch không phải chỉ nêu lên lẽ Âm Dương trong Vũ trụ . Dịch còn đem luật Vũ trụ đặt thành đạo sống cho con người . Chỗ cao siêu của Dịch là thế .
Ngày nay , Tây phương đã biết đến Dịch và sùng bái Dịch qua cái nhìn của những nhà triết học , các nhà khoa học và kĩ thuật , thì người Việt Nam càng nên hiểu biết Dịch từ trong căn bản cổ truyền để khỏi phải vô tình trong tay đang cầm bó lửa , lại đi xin mồi lửa ở các nước láng giềng .
Nhờ đọc Dịch Học Tinh Hoa của ông Thu Giang mà biết được Dịch , mà hiểu rõ Dịch , còn gì thích thú bằng mà người viết mấy dòng này không thể không nói ra . Nhưng hiểu được Dịch đến nơi căn bản là 1 việc , mà biết áp dụng trong các môn học khác lại là 1 việc khác , rất khó . Đâu phải ai cũng làm được điều đó . Chúng tôi chỉ mong ông Thu Giang sẽ còn cho ra tiếp những sách khác về Dịch , nhất là những sách về những khoa cổ truyền ứng dụng Dịch . Ngoài ra chúng tôi cũng mong ông tiếp tục cho ra những sách nhận xét về lịch sử , xã hội và văn học qua cái nhìn của Dịch lí mà ông đã thực hiện từ lâu trong những tác phẩm về văn hoá và giáo dục của ông trước đây .
Trần Việt Sơn
&&&&&&&